ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

(από τον Τύπο της Κυριακής)
Πρόθεση του προέδρου της Ε.Ε. Χέρμαν Βαν Ρομπέι είναι να μη μονοπωλήσει τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής της Δευτέρας με το ελληνικό ζήτημα, ώστε η συζήτηση να επικεντρωθεί σε άλλα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει... 


σήμερα η Κοινότητα, όπως η επιβράδυνση της οικονομίας. Ωστόσο, πολύ δύκολα θα μείνει εκτός ατζέντας το θέμα της Ελλάδας, με δεδομένες τις ραγδαίες εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα.
Η συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ την περασμένη Δευτέρα ανέδειξε τα προβλήματα που υπάρχουν για την ολοκλήρωση της συμφωνίας σχετικά με τη νέα στήριξη της χώρας μας, αλλα και τις απαιτήσεις των εταίρων από την κυβέρνηση εν όψει της διαπραγμάτευσης για τη νέα δανειακή σύμβαση.
Κατ’ αρχήν σε ό,τι αφορα τους εταίρους και το ΔΝΤ, ο προβληματισμός έχει να κάνει με το τελικό ποσό της νέας στήριξης που θα χρειαστεί η Ελλάδα, πέρα από το «κούρεμα» των ομολόγων των ιδιωτών επενδυτών. Φαίνεται ότι η βαθιά ύφεση και η δημοσιονομική απόκλιση των τελευταίων εβδομάδων έχουν ξεπεράσει το σενάριο εργασίας, πάνω στο οποίο βασίστηκε η απόφαση της 27ης Οκτωβρίου, η οποία προέβλεπε απομείωση της αξίας των ομολόγων που κατέχουν ιδιώτες θεσμικοί κατά 50% και τη χορήγηση 130 δισ. ευρώ από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Το σενάριο αυτό οδηγούσε σε μια μείωση του χρέους στο 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Το παραπάνω ποσοστό είχε κριθεί ως ανώτατο όριο προκειμένου το χρέος να καταστεί βιώσιμο.
Σήμερα, τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή δύο βασικά μέλη της Τρόικας, υποστηρίζουν ότι η επιδείνωση των οικονομικών μεγεθών της Ελλάδας δεν οδηγεί σε μείωση του χρέους στο 120%, αλλά στο 130% του ΑΕΠ. Μάλιστα, εκτιμούν ότι αυτό θα βγάλει και η νέα αξιολόγηση που θα ολοκληρωθεί μέσα στις επομενες μέρες από την Τρόικα.
Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι οι ιδιώτες θα πρέπει να καταβάλουν μια επιπλέον προσπάθεια αποδεχόμενοι, εκτός από το «κούρεμα» κατά 50% της αξίας των ομολόγων, και πολύ χαμηλό επιτόκιο (3,5% περίπου) των νέων ομολόγων που θα πάρουν με την ανταλλαγή των υφιστάμενων. Ωστόσο, ούτε αυτό κρίνεται αρκετό για να οδηγήσει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ.
Οι εναλλακτικές λύσεις είναι δύο, η πρώτη να αυξηθεί η δημόσια συμμετοχή (ευρωζώνη, ΔΝΤ), επιλογή που υποστηρίζει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Ολι Ρεν, εκτιμώντας ότι το επιπλέον ποσό που θα απαιτηθεί πέραν των 130 δισ. ευρώ δεν θα είναι πολύ μεγάλο, και η δεύτερη να συμμετάσχει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο «κούρεμα».
Η ΕΚΤ αγόρασε, κυρίως πέρυσι, ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση, διαθέτοντας συνολικά ένα ποσό που κυμαίνεται μεταξύ 45 και 60 δισ. ευρώ. Εκτιμάται, επίσης, γιατί η ΕΚΤ δεν δίνει επίσημα στοιχεία για τις αγορές ομολόγων που πραγματοποιεί, ότι τα αγόρασε σε μια μέση τιμή ίση με το 70% της ονομαστικής τους αξίας. Εάν η ΕΚΤ συμμετάσχει σε ένα «κούρεμα», όπως οι υπόλοιποι ιδιώτες, θα υποστεί μια σημαντική ζημιά, ενώ από την άλλη θα δημιουργηθεί και ένα προηγούμενο για το μέλλον, δεδομένου ότι η κεντρική τράπεζα έχει αγοράσει επίσης πορτογαλικά, ιρλανδικά, ιταλικά και ισπανικά ομόλογα. Μια εναλλακτική λύση για την τράπεζα είναι να τα εκχωρήσει στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ταμείο διάθεσης) στην τιμή που τα αγόρασε και το τελευταίο να τα πουλήσει στην Ελλάδα.
Οποιαδήποτε απόφαση ληφθεί σχετικά με τα ομόλογα της ΕΚΤ θα έχει συνέπειες, και για το λόγο αυτό γίνονται αυτή την περίοδο πολύ σοβαρές συζητήσεις ακόμη και μέσα στους κόλπους της κεντρικής τράπεζας. Υπέρ της συμμετοχής της τράπεζας στο «κούρεμα» έχει ταχθεί το ΔΝΤ, ενώ ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θεωρεί ότι είναι ένα ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί.
Οι παραπάνω εξελίξεις είναι βέβαιο ότι επίσημα ή ανεπίσημα θα συζητηθούν τη Δευτέρα στη Σύνοδο Κορυφής, δεδομένου ότι η διαδικασία πρέπει να «τρέξει» ώστε μέχρι τα μέσα Μαρτίου να έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία για τη νέα στήριξη της χώρας, δηλαδή πριν από την ημερομηνία λήξης του επόμενου ομολόγου συνολικής αξίας 14 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, στις εργασίες του Γιούρογκρουπ φάνηκε ότι οι εταίροι ανεβάζουν τους τόνους στην κυβέρνηση-Παπαδήμου θεωρώντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται εκτός χρονοδιαγράμματος στις μεταρρυθμίσεις (κλειστά επαγγέλματα, μείωση κοινωνικών δαπανών, μείωση προσωπικού στο δημόσιο τομέα), ενώ αποκλίσεις καταγράφονται και στο δημοσιονομικό τομέα. Πάντως, η έμφαση θα δοθεί στις μεταρρυθμίσεις και, όπως επισήμαναν τόσο ο κ. Γιούνκερ όσο και ο κ. Ρεν, δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση για τη νέα στήριξη εάν προηγουμένως η Ελλάδα δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο του υφιστάμενου προγράμματος.


Δράση σε τρεις άξονες για τόνωση της οικονομίας
Αναφορικά με τα θέματα της Συνόδου, από την επιστολή που έστειλε την Πέμπτη ο Χέρμαν Βαν Ρομπέι προς τους Ευρωπαίους ηγέτες προκύπτει ότι βασικό θέμα της συνεδρίασης θα είναι η ανάληψη δράσης για την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας, δηλαδή την αποφυγή της ύφεσης.
Βασικός στόχος είναι η επίτευξη συμφωνίας σε τρεις τομείς: στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, στην αξιοποίηση των ευκαιριών που δίνει η ενιαία αγορά, στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Πρώτη προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, οι οποίοι πλήττονται ιδιαίτερα εξαιτίας της επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο κ. Βαν Ρομπέι θα επιδιώξει τη λήψη μέτρων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο.
Σε εθνικό επίπεδο οι δράσεις θα επικεντρωθούν στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας για τους νέους, μέσω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και μείωσης της φορολόγησης της εργασίας. Σε κοινοτικό επίπεδο, θα προγραμματισθεί μια ανακατανομή των προτεραιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου μέσω της μεταφοράς πόρων από άλλες γραμμές προς την κατεύθυνση της απασχόλησης των νέων και της χρηματοδότησης προγραμμάτων που θα ευνοούν την πρόσληψη, την κατάρτιση και τη μαθητεία.
Σχετικά με την ενιαία αγορά, οι «27» θα ζητήσουν την επιτάχυνση της ενσωμάτωσης όλων των οδηγιών που έχουν αποφασιστεί και αφορούν την εξάλειψη των εμποδίων στην απελευθέρωση των αγορών. Θα προωθηθούν, επίσης, περαιτέρω δράσεις με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και των διοικητικών βαρών για τις επιχειρήσεις.
Τέλος, για τις ΜμΕ οι αποφάσεις θα αποσκοπούν στη διασφάλιση της χρηματοδότησής τους από το τραπεζικό σύστημα και προς την κατεύθυνση αυτή θα ζητηθεί η συνδρομή της ΕΚΤ που παρέχει απεριοριστη ρευστότητα στις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Από την 1η Ιουλίου το νέο Ταμείο Διάσωσης
Στη Σύνοδο της Δευτέρας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να υπογράψουν τη συνθήκη για τη σύσταση του ΕΜΣ, δηλαδή του νέου Ταμείου Διάσωσης. Η μόνη εκκρεμότητα που παραμένει αφορά μόνο το ύψος των πόρων του, δεδομένου ότι ναι μεν έχει αποφασιστεί να ανέρχεται σε 500 δισ. ευρώ, ωστόσο τις τελευταίες βδομάδες ασκούνται έντονες πιέσεις από κορυφαίους κοινοτικούς αξιωματιούχους και κυβερνήσεις προς την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ προκειμένου να αποδεχθεί αύξηση τουλάχιστον μέχρι τα 750 δισ. ευρώ. Ο ΕΜΣ θα τεθεί σε λειτουργία την 1η Ιουλίου, ενώ παρέχει στήριξη σε χώρες με δημοσιονομικά πρόβλημα, ακόμη και προληπτικά, υπό την προϋπόθεση ότι οι χώρες που θα επωφελούνται θα έχουν αποδεχθεί και υπογράψει προηγουμένως τη νέα διακρατική συνθήκη για την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συμφωνήσουν και για το περιεχόμενο της νέας δημοσιονομικής συνθήκης, που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τη δέσμευση των χωρών για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, η οποία θα κατοχυρωθεί σε κάθε χώρα είτε με συνταγματική πράξη είτε με ανάλογης ισχύος μέτρο (πρωτογενές Δίκαιο). Η υπογραφή της νέας συνθήκης είναι προγραμματισμένη για την 1η Μαρτίου.