Ήθη και έθιμα των Θεοφανείων από όλη την Ελλάδα και την Χαλκιδική

Στη λαϊκή παράδοση το τρία είναι ένα αριθμός ορόσημο για πολλά πτυχές της κουλτούρας μας. Έτσι όπως τριτώνει το κακό και χάνεται, και το καλό πρέπει να έρθει σε τριάδα για να ολοκληρωθεί. Μετά λοιπόν, τα Χριστούγεννα και τη Πρωτοχρονιά σήμερα γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια. Όλοι ξέρουν για το έθιμο του σταυρού στη θάλασσα,
αλλά κάθε περιοχή της Ελλάδας γιορτάζει με τα δικά της ήθη και έθιμα τη μεγάλη αυτή χριστιανική εορτή.

Στη Λευκάδα μαζί με το σταυρό ρίχνουν στη θάλασσα πορτοκάλια δεμένα μεταξύ τους και έτσι αγιάζονται. Μετά τα κρεμάνε στις εικόνες των εκκλησιών. Σε ένα άλλο νησί, την Ερμιόνη, οι βουτηχτάδες (τα παλικάρια που πέφτουν στο νερό για να πιάσουν το σταυρό) πριν την ιεροτελεστία φορούν παραδοσιακά ναυτικά ρούχα και γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι για να φέρουν καλή τύχη και να δεχτούν κεράσματα και ευχές από τους κατοίκους.

Στην Καστοριά από την άλλη την ημέρα των Θεοφανείων αναβιώνουν τα Ραγκουτσάρια. Το έθιμο αυτό θέλει τους κατοίκους να φορούν τρομακτικές μάσκες για ξορκίσουν το κακό. Στη Δράμα, ένα αντίστοιχο έθιμο έχει την ονομασία Ροκατζάρια.

Σε πολλά χωριά της Χαλκιδικής την ημέρα των Φώτων, οι Φωταράδες κάνουν την εμφάνιση τους, ενώ συγκεκριμένα στον Άγιο Πρόδρομο οι Φούταροι βγαίνουν στο χωριό με τα ρόπαλα τους, χορεύουν και αντί για χρήματα για τα κάλαντα τους παίρνουν κρέας και λουκάνικα.

Στο Παλαιόκαστρο της Χαλκιδικής τηρείται το έθιμο των φωταράδων. Ο «βασιλιάς» φορώντας το ταλαγάνι και φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει το χορό ενώ ακολουθούν οι φωταράδες κρατώντας ξύλινα σπαθιά για να ξυλοφορτώσουν εκείνους που θα επιδιώξουν να πάρουν το λουκάνικο που στήνεται στη μέση του χωριού.


Γαλάτιστα Χαλκιδικής: η καμήλα και η απαγωγή
Πρόκειται για ένα έθιμο, που αναβιώνει αδιαλείπτως από τα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε, κάποιος ερωτευμένος προκειμένου να απαγάγει την αγαπημένη του κάτω από τα μάτια του Τούρκου επιτρόπου, σκαρφίστηκε ένα μοναδικό κόλπο. Έστησε ένα γλέντι στο χωριό και παράλληλα έφτιαξε το ομοίωμα μιας καμήλας μέσα στο οποίο κρύφτηκε ο ίδιος και οι απαγωγείς φίλοι του που μπήκαν στο σπίτι, έκλεψαν την κοπέλα και την φυγάδευσαν κάτω από το ομοίωμα της καμήλας. Σήμερα, το έθιμο αναβιώνει με το ομοίωμα της καμήλας να γυρνά στο χωριό και με 6 άνδρες να κρύβονται από κάτω χορεύοντας και τραγουδώντας.

Στη Θεσσαλία οι κάτοικοι πηγαίνουν τα εικονίσματα τους στο ποτάμι και τα ραντίζουν με τo σταυρό που έχει αγιαστεί, ενώ στα Δωδεκάνησα οι βουτηχτάδες κρατούν την ανάσα όσο περισσότερο μπορούν για να ξορκίσουν το κακό και να έχουν τύχη για τη χρονιά που ξεκίνησε.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά έθιμα που δεν έχουμε αναφέρει, αλλά με ένα μικρό ταξίδι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας μπορείτε να ανακαλύψετε και εσείς πολλά ήθη και έθιμα των διαφορετικών τόπων.